ZONDER VERVANGING VASTRECHT DOOR EEN HOGERE GASPRIJS ONTAARDT SOCIALISERING AFSLUITKOSTEN IN EEN SUBSIDIE VOOR 1:1 ELEKTRISCHE VERWARMING.

 

Nu de energiebelasting op elektriciteit wordt verlaagd en de energiebelasting op aardgas wordt verhoogd zal met het steeds duurdere vastrecht voor aardgas 1:1 elektrisch verwarmen een keer goedkoper worden. Netbeheerders werken overbelasting van het elektriciteitsnet dus zelf in de hand door de kosten voor het verwijderen van gasaansluitingen te verrekenen in het vastrecht voor aardgas. Terwijl ze bovendien ook niet eisen dat een afgesloten woning werkelijk duurzaam met elektriciteit verwarmd gaat worden. Vervang vastrecht voor aardgas dus door een hogere variabele gasprijs.

 Sinds 2021 rekenen de netbeheerders geen kosten voor het afsluiten (en dus verwijderen) van een aardgasaansluiting. Deze kosten, inmiddels gemiddeld € 1780,- per afsluiting, moeten echter wel betaald worden. Deze afsluitkosten worden door de netbeheerders dan ook verrekend en wel in een hoger vastrecht voor een steeds verder slinkend aantal huishoudens en kleine bedrijven. Met de al 40.000 huishoudens die per jaar afgekoppeld worden, bedraagt deze verhoging van het vastrecht al € 100,- per jaar. Dat komt bovenop het huidig vastrecht van ca € 200,-. Daarbovenop komen ook de kosten voor het onderhoud van de cv-ketel. Door het, op kosten van de gemeenschap, weg laten halen van de gasaansluiting bespaart de gasverlater dus een hoop vaste kosten. Eén op een elektrisch verwarmen (dus zonder een duurdere warmtepomp) is per warmteeenheid een stuk duurder dan verwarmen met aardgas. Maar doordat het vastrecht door het socialiseren van de kosten voor het verwijderen van gasleidingen in het vastrecht over een steeds kleiner aantal gasaansluitingen uitgesmeerd wordt, wordt op een gegeven moment elektrisch één op één verwarmen goedkoper dan een aardgasaansluiting. Vooral als toevallig ook nog eens een defecte cv-ketel vervangen moet worden. Dat is om twee redenen een ongunstige ontwikkeling. Ten eerste door één op één elektrisch verwarmen het nu al overbelaste elektriciteitsnet extra belast. Vandaar dat het elektrisch verwarmen niet toegestaan is in het bouwbesluit (artikel 6.55), alleen wordt dat, ondanks de overbelasting van het elektriciteitsnet, niet gecontroleerd. Bovendien hebben dankzij het ACM oplichters met elektrische 'infraroodvloerverwarming' en 'energiebesparende' inductieketels en andere 'energiebesparende' elektrische kacheltjes vrij spel. Ten tweede komt tijdens het stookseizoen de elektriciteit nog steeds niet voor de volle 100 % uit wind (en een beetje winterzon) en is een warmtepomp (of omkeerbare airco) met haar COP tot zelfs 6 een stuk efficiënter.

 Door het verlagen van de energiebelasting op elektriciteit en het verhogen daarvan op aardgas wordt elektriciteit per warmteeenheid steeds minder duur dan die van aardgas. Dat kan versterkt worden doordat door een toename van het aandeel zon en wind de elektriciteitsprijs verder zal kunnen dalen. In 2023 lag de verhouding nog ongeveer 2½:1. Maar zodra deze kostenverhouding 2:1 wordt, gaat het vastrecht voor de aardgasaansluiting (en de onderhoudskosten voor de cv-ketel) ook een grotere rol spelen. En juist door het socialiseren van de kosten voor gasafsluitingen zal dat vastrecht verder stijgen. Stel dat het vastrecht € 300 wordt en het prijsverschil per warmteeenheid (kWh) tussen elektriciteit en aardgas € 0,15 per kWh. Met het weg kunnen strepen van de € 300 aan vastrecht voor aardgas krijgt een gasverlater dus de eerste € 300 / € 0,15 = 2000 kWh cadeau. Dat zou nog aangevuld kunnen worden zolang de saldering niet wordt afgebouwd.

 Kortom, verwijdering van gasaansluitingen zou niet mogen leiden tot een steeds duurder wordend vastrecht. De oplossing daartoe is vrij simpel. Schaf het vastrecht voor een gasaansluiting af en vervang het door een variabele heffing per m3 aardgas. Met een vastrecht dat anders oploopt tot € 300 per jaar en een gemiddeld gasverbruik van 1200 m3 per huishouden komt die variabele netbeheerders heffing dan dus uit op € 300 / 1200 m3 dus € 0,40 per m3.

 Een hogere prijs voor aardgas zal leiden tot extra besparing aan gas. Het tegenargument van toename van energiearmoede (waar door armoede er kou geleden wordt) gaat niet op want elke huishouden dat minder dan het gemiddelde aan 1200 m3 aardgas verbruikt heeft voordeel van het wegvallen van het vastrecht. Bovendien zal bij het huidige beleid het vastrecht alleen maar extra toenemen en dus de energiearmoede alleen maar extra toenemen. Zonder vastrecht en derhalve dus ook zonder voordeel van het wegvallen van dat vastrecht zullen er dus ook minder overhaaste afsluitingen van het aardgasnet plaats vinden. Dan zouden hele huizenblokken tegelijkertijd afgesloten kunnen worden en dus kosten worden bespaard.

 Tevens dienen de netbeheerders ook voorwaarden te stellen aan het afsluiten van een gasleiding. Daar waar sprake is van één op één elektrische verwarming zou de netbeheerder wel afsluitkosten moeten gaan rekenen. Op het scheidingsvlak bevindt zich daarin infraroodverwarming. Elektrische infraroodverwarming kan kostenbesparend zijn indien het gebruikt wordt voor tijdelijke én plaatselijke verwarming. Maar voor meerpersoonshuishoudens gaat het voordeel van plaatselijke verwarming al niet op. Als blijkt dat er van het aardgas afgesloten wordt door te gaan verwarmen met propaangasflessen zal het afsluiten om veiligheidsredenen zelfs verboden moeten worden.

Leon Nelen.